کاتاراکت یا آب مروارید چیست؟

کاتاراکت یا آب مروارید عارضه ای پیش رونده و بدون درد است که طی آن لنز داخل چشم انسان دچار کدورت شده و با انسداد مسیر ورود نور به چشم منجر به بروز تاری و اختلال در دید می‌شود. کاتاراکت یا آب مروارید عارضه ای پیش رونده و بدون درد است که طی آن لنز داخل چشم انسان دچار کدورت شده و با انسداد مسیر ورود نور به چشم منجر به بروز تاری و اختلال در دید می‌شود. در صورت عدم رسیدگی به این بیماری، آب مروارید می‌تواند منجر به بروز نابینایی شود.

این عارضه معمولاً در اثر کهولت سن ایجاد می‌شود اما بروز آن در سنین جوانی نیز دیده شده است . عواملی مانند استعمال دخانیات، ابتلا به بیماری دیابت، مصرف بیش از حد الکل و یا صدمات چشمی از دیگر مواردی است که در کنار کهولت سن می‌تواند منجر به ابتلا به آب مروارید شود.

آب مروارید چه تاثیری بر بینایی شما دارد؟

در یک چشم طبیعی و سالم، نور از عدسی چشمی،  بدون هیچ مانعی عبور می‌کند. بعد از عبور نور، عدسیِ چشم، رشته‌های نور را روی شبکیه متمرکز کرده و شبکیه نیز تصویر ایجاد شده را به صورت پیامی تصویری به اعصاب مربوطه در مغز مخابره می‌کند.

اگر در اثر آب مروارید عدسی  طبیعی چشم دچار کدورت شده باشد، این تصویر وضوح خود را از دست خواهد داد. سایر بیماری‌های چشمی از قبیل نزدیک بینی هم می‌تواند منجر به چنین نوعی از تاری دید شود، اما علائم آب مروارید به طرقی متمایز از سایر بیماری‌هایی است که می‌توانند در دید طبیعی اختلال ایجاد کنند.

علائم و نشانه‌های آب مروارید

یکی از بارزترین این نشانه‌ها بروز تاریِ همزمان در دید  نزدیک، میانی و دور است. با پیشرفت آب مروارید این تاری بیشتر و بیشتر می‌شود تا جایی که فرد مبتلا به آب مروارید  برای رانندگی و یا حتی دید معمولی در شب با مشکلات بسیاری روبه‌رو خواهد شد.

ایجاد هاله نور در دید، از دیگر علائم بیماری آب مروارید است. فرد مبتلا به این بیماری ممکن است برای دید در نور زیاد، درست مانند دید در تاریکی با مشکل مواجه شود.

این مسئله می‌تواند تا جایی پیشرفت کند که حتی نور لامپ‌های معمولی که تا پیش از این طبیعی به نظر می‌رسید، حالا آزار دهنده باشد و دید طبیعی را مختل کند. این مسئله در رانندگی در طول شب نیز تأثیر گذار خواهد بود. نور تیرهای چراغ برق و یا سایر خودروها در شب می‌تواند در اثر آب مروارید، منجر به بروز هاله و محدود شدن میدان دید شود.

از دیگر نشانه‌های آب مروارید می‌توان به دوبینی و  تغییر رنگ نیز اشاره کرد.

تشخیص آب مروارید

در اکثر موارد، آب مروارید به وسیله دستگاه اسلیت لمپ (Slit Lamp)  قابل شناسایی وتشخیص است. چشم پزشک به وسیله این نوع از میکروسکوپ لنز و سایر بخش‌های چشم شما را مورد بررسی قرار می‌دهد تا در صورت تشخیصِ ابتلا به آب مراورید، اقدامات مورد نیاز را شروع کند. در ضمن در طول این معاینه با استفاده از برخی قطره‌ها مردمک چشم را تا جای ممکن باز می‌کنند تا امکان بررسی  شبکیه و اعصاب انتهای چشم بهتر فراهم شود.

جراحی آب مروارید

اگر آب مروارید  به وسیله عینک و یا لنز تماسی قابل درمان نباشد، گزینه جراحی مطرح خواهد شد. در طی این جراحی لنز چشم شما که در اثر آب مروارید دچار کدورت شده است، از چشم خارج شده و یک لنز مصنوعی جایگزین آن خواهد شد. این جراحی بسیار ساده بوده و در گروه جراحی‌های سرپایی قرار می‌گیرد. در صورتی که هر دو چشم شما درگیر این بیماری شده باشد، با فاصله زمانی که پزشک آن را تعیین می‌کند، جراحی ها انجام خواهد شد. امکان جراحی هر دوچشم به صورت هم زمان وجود ندارد.

یکی از رایج ترین شیوه‌های جراحی آب مروارید phacoemulsification نام دارد که به اختصار به آن فیکو (phaco) گفته می‌شود. در این شیوه پزشک بعد از ایجاد یک شیار بسیار کوچک، لنز داخل چشمی را به وسیله امواجی که به آن فراصوت یا اولتراسونیک گفته می‌شود تخریب و از چشم خارج می‌کند. بعد از خروج لنز کدر شده، یک لنز مصنوعی داخل چشمی که به آن IOL گفته می‌شود، جایگزین لنز طبیعی چشمی خواهد شد. در نسل جدید جراحی‌های کاتاراکت، لنزهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در اکثر موارد نیاز به عینک‌های ضخیم و یا استفاده از لنز های تماسی را مرتفع می‌سازد.

اقدامات بعد از جراحی

تا چند روز بعد از جراحی چشم شما ممکن است خارش‌ و سوزش خفیف و یا حساسیت به نور داشته باشد. در روزهای بعد از جراحی قطره هایی برای شما تجویز خواهد شد که روند بهبود را سرعت می‌بخشد. همچنین ممکن است پزشک شما برایتان استفاده از چشم بند و یا عینک آفتابی را تا چند روز بعد از جراحی الزامی بداند. حدود هشت هفته زمان می‌برد تا چشم شما بتواند به حالت طبیعی باز گردد اما بهبود کیفیت قدرت بینایی بلافاصله بعد از جراحی محسوس خواهد بود.

برای کاهش سرعت ابتلا به کاراتاراکت رعایت چند نکته می‌تواند کمک کنند باشد. عدم استعمال دخانیات، قطع مصرف الکل، استفاد از عینک‌های آفتابی استاندارد و کنترل قند خون می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به کاتاراکت و یا کاهش سرعت پیشرفت آن تأثیر گذار باشد.